Promosyon kelimesinin Türkçe karşılığı özendirmedir. Finans kurumları, maaşlarını kendilerinden almaları koşuluyla katılımcılara değişik oranlarda promosyon –faiz- veriyorlar. Kimi İslam âlimlerinin promosyona haram dememeleri; bunu, bir hediye olarak ön görmelerinden kaynaklanmaktadır.

Hediye nedir? Hiçbir karşılık beklemeksizin herhangi birine nişanda, düğünde vb. gönülden kopan bir şeyler armağan etmektir. Türkiye’deki nişan, düğün törenlerinde altın takmak, para vermek vb. geleneği dahi hediye kapsamı içinde değerlendirilemez. Bu gelenek, günümüzde ticari bir alışverişe dönüşmüştür. Onlar bana çeyrek taktı, ben de onlara çeyrek takacağım. O bana hiçbir hediye almadı, ben de onlara hiçbir hediye almayacağım gibi… Bir kişi de kim ne hediye getirmiş kayıt tutuyor. Hediye getirmeyenlere küsülüyor, hediye getirenlere getirdikleri hediye neyse ona göre hediye götürülüyor. Bunun neresi hediye oldu? Resmen ticari bir alışveriş… Hediye gönülden gelmeli, karşılık umulmamalıdır…

Finans kurumları maaşlarını kendilerinden almalarına karşın, katılımcılara belli bir oranda faiz ödemektedir. Bankalar; maaşları, ikramiyeleri, öğretmenlerin ders ücretlerini birkaç gün bankada bekletip bundan faiz kârı elde etmekteler. Hiçbir finans kuruluşu, babasının hayrına katılımcılara promosyon vermez. Bunun adı hediye değil, kesin ve net bir şekilde faizdir. Kimi İslam âlimlerinin ama, fakat, şayet gibi kıyıdan köşeden dolanıp işi tırtıklayarak promosyonu hediye ön görmeleri, kesinlikle kabul edilemez. Böylesi İslam âlimleri, haram olan bir şeyi helal saydıkları için ötelerde çetin bir azaba çarpılırlar. Faiz faizdir. Faiz alan da veren de hüsrandadır. Ortalama bir zekâya sahip olan bir kişi, finans kuruluşlarının verdikleri promosyonların hediye olmadığını çok rahatlıkla kavrayabilir…

Kimi İslam âlimleri de şöyle diyorlar: “Şayet, promosyon alan kişi çok muhtaç ve yoksulsa promosyonu almasında herhangi bir sakınca yoktur.” Bu çıkarım, İslam’la bağdaşmıyor. Çünkü İslam’da yoksul olan bir kimseye faizin helal olacağına yönelik herhangi bir Kuran buyruğu yoktur… Fakir olsun, zengin olsun faiz herkese haramdır. Bir memur, işçi, kendi iradesi dışında herhangi bir finans kuruluşundan maaşını almak zorundaysa ve buna bağlı olarak da kendisine promosyon veriliyorsa onu almalıdır, kesinlikle bankada bırakmamalıdır. Şayet bu promosyon, bankada bırakılırsa faiz kuruluşuna destek olmaktan vebal altında kalınmış olur. Promosyon, kesinlikle bankada bırakmamalıdır. Bu para, bankadan alınıp yoksul ve muhtaç kimselere vermelidir. 

Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın indirdiği Kuran buyruğu ortadadır. Helal bellidir, haram da bellidir. Kimi İslam âlimlerinin söylediklerini değil, Kuranın emrettiğini yapmakla yükümlüyüz. Aklımızı kullanmalıyız, düşünüp anlamalıyız. Aksi takdirde mesul oluruz. Bu manada bir ayet: 

“Faiz yiyenler, ancak şeytan çarpmış olanın kalkışı gibi, çarpılmış olmaktan başka (bir tarzda) kalkmazlar. Bu, onların: "Alım-satım da ancak faiz gibidir." demelerinden dolayıdır. Oysa Allah, alış-verişi helal, faizi haram kılmıştır. Kime Rabbinden bir öğüt gelir de (faize) bir son verirse, artık geçmişi kendisine, işi de Allah'a aittir. Kim faize geri dönerse, artık onlar ateşin halkıdır, orada sürekli kalacaklardır”- Bakara Suresi, 275. Ayet.

Anlattıklarımızın en doğrusunu; yalnızca Âlemlerin Rabbi olan Allah bilir.

Süreyya Hadi Ülker 

hizirlayolculuk.com